چگونه از تکان های هواپیما نترسیم؟

برای بسیاری از افراد سفر با هواپیما تجربه ای هیجان انگیز است اما برای عده ای دیگر با ترس و اضطراب همراه می شود. این ترس معمولاً در زمان هایی مانند برخاستن فرود یا به ویژه در حین تکان ها و لرزش های هواپیما (توربولانس) شدت می گیرد. مواجهه با تکان های غیرمنتظره می تواند حس عدم کنترل را تقویت کرده و به ترس دامن بزند.

اگر شما هم جزو این دسته از مسافران هستید و لرزش های هواپیما شما را نگران می کند این محتوا برای شماست. در ادامه دلایل این ترس را بررسی کرده و مهم تر از آن راهکارهای عملی و تخصصی را ارائه می دهیم که به شما کمک می کند با آگاهی و آرامش بیشتری با تکان های هواپیما کنار بیایید و سفر دلپذیری را تجربه کنید.

دلایل اصلی ترس از پرواز

ترس از پرواز می تواند ریشه در عوامل متعددی داشته باشد. یکی از شایع ترین دلایل حس عدم کنترل بر موقعیت است چرا که مسافر مسئول هدایت هواپیما نیست و کنترل جان خود را در دست دیگری می بیند.

همچنین ترس از فضاهای بسته (کلاستروفوبیا) در محیط محدود کابین هواپیما یا ترس از ارتفاع می تواند باعث تشدید اضطراب شود. برخی افراد نیز نگران نقص فنی سقوط یا حتی حوادثی مانند ربوده شدن هواپیما هستند هرچند احتمال وقوع این موارد بسیار ناچیز است.

تجربه های ناخوشایند قبلی در پرواز شنیدن اخبار منفی یا دیدن فیلم های مرتبط با حوادث هوایی نیز می تواند این ترس را تقویت کند. با این حال برای بخش قابل توجهی از افراد ریشه اصلی ترس اضطراب عمومی است که به شکل ترس از پرواز خود را نشان می دهد و معمولاً در دوره های پرفشار زندگی بروز می کند.

علائم ترس از پرواز

ترس از پرواز می تواند علائم جسمی و روانی مختلفی ایجاد کند که شدت آن ها در افراد متفاوت است. این علائم ممکن است ساعت ها قبل از پرواز آغاز شده و تا پایان سفر ادامه یابند.

شایع ترین علائم جسمی شامل تپش قلب سریع سردرد احساس تنگی نفس حالت تهوع عرق کردن کف دست ها لرزش بدن (به ویژه در پاها) گرفتگی عضلات و گاهی احساس درد در قفسه سینه است. از نظر روانی فرد ممکن است دچار اضطراب شدید نگرانی مداوم افکار منفی و احساس ناتوانی در کنترل موقعیت شود.

آنچه درباره تکان های هواپیما باید بدانید!

آشنایی با نحوه کار هواپیما

هواپیماها با اصول علمی دقیقی پرواز می کنند که شامل نیروهای بالابرنده پیشرانش وزن و پسا (مقاومت هوا) است. درک اولیه از اینکه چگونه بال ها نیروی بالابرنده را تولید می کنند و چگونه موتورها هواپیما را به جلو می رانند می تواند حس اطمینان را افزایش دهد. سیستم های هواپیما بسیار پیشرفته و دارای پشتیبان های متعدد هستند به این معنی که حتی در صورت بروز مشکل در یک بخش سیستم های دیگر عملکرد هواپیما را حفظ می کنند.

توربولانس (چاله هوایی) را بشناسید

توربولانس یا تکان های هواپیما همانند دست اندازهای جاده در زمین است که به دلیل تغییرات فشار هوا و جریان های هوایی اتفاق می افتد. این پدیده بخشی طبیعی از پرواز است و می تواند توسط عواملی مانند جبهه های هوایی جریان های جت یا ابرها ایجاد شود. خلبانان آموزش دیده اند تا توربولانس را پیش بینی کرده و در صورت امکان از آن اجتناب کنند اما عبور از آن معمولاً اجتناب ناپذیر است.

نکته مهم این است که هواپیماها برای تحمل فشارهای بسیار بیشتر از آنچه در شدیدترین توربولانس ها رخ می دهد طراحی و ساخته شده اند. ساختار آن ها انعطاف پذیر است تا بتوانند در برابر این تکان ها مقاومت کنند و از هم گسیخته نشوند. بنابراین توربولانس باعث ناراحتی می شود اما به ندرت خطر جدی برای ایمنی پرواز ایجاد می کند.

ترس شما به معنای خطر نیست

درک این نکته که احساس ترس شما لزوماً به معنای وجود خطر واقعی نیست گام مهمی در غلبه بر ترس از پرواز است. بدن انسان در مواجهه با ترس واکنش های فیزیولوژیکی مانند تپش قلب و لرزش را نشان می دهد که می توانند با علائم خطر اشتباه گرفته شوند.

باورهای غلط و افکار فاجعه آمیز درباره تکان های هواپیما می تواند این واکنش ها را تشدید کند. آگاهی از اینکه توربولانس یک پدیده رایج و ایمن است و هواپیماها توانایی مقابله با آن را دارند به شما کمک می کند تا بین احساس ترس و واقعیت خطر تمایز قائل شوید.

راهکارهای مقابله با ترس از پرواز

شناسایی ترس خود

اولین قدم برای غلبه بر هر ترسی شناختن ریشه آن است. آیا از ارتفاع می ترسید؟ از فضاهای بسته؟ از عدم کنترل؟ یا ترس شما ناشی از اضطراب عمومی است که در موقعیت پرواز بروز می کند؟ با شناسایی دقیق عامل ترس خود می توانید راهکارهای مؤثرتری برای مدیریت آن پیدا کنید و بر محرک های خاصی که اضطراب شما را افزایش می دهند تمرکز نمایید.

کنترل افکار منفی تان را کنترل کنید

افکار منفی و فاجعه آمیز می توانند ترس از پرواز را به شدت تشدید کنند. سعی کنید این افکار را شناسایی کرده و آن ها را با واقعیت های منطقی جایگزین کنید. به جای فکر کردن به سقوط به آمار بالای ایمنی پروازها فکر کنید. به خودتان یادآوری کنید که تکان ها طبیعی هستند و هواپیما برای مقاومت در برابر آن ها طراحی شده است. مثبت اندیشی و تمرکز بر مقصد سفر نیز می تواند به کاهش اضطراب کمک کند.

استفاده از تکنیک های تنفسی و آرامش بخشی

تنفس عمیق یکی از ساده ترین و مؤثرترین روش ها برای کنترل اضطراب است. هنگامی که احساس ترس می کنید نفس های عمیق و آهسته بکشید: چند ثانیه دم چند ثانیه نگه داشتن نفس و چند ثانیه بازدم. تکنیک های آرامش بخش دیگر مانند مدیتیشن یوگا یا تمرینات ریلکسیشن عضلانی نیز می توانند به آرام کردن سیستم عصبی شما در طول پرواز کمک کنند.

خودتان را سرگرم کنید

یکی از بهترین راه ها برای پرت کردن حواس از ترس مشغول کردن ذهن با فعالیت های سرگرم کننده است. کتاب بخوانید به موسیقی یا پادکست مورد علاقه تان گوش دهید فیلم تماشا کنید بازی کنید یا جدول حل کنید. فعالیت هایی را انتخاب کنید که نیاز به تمرکز داشته باشند و بتوانند توجه شما را از تکان ها یا صداهای هواپیما منحرف کنند و زمان پرواز را سریع تر بگذرانند.

از نشستن کنار پنجره خودداری کنید

اگر ترس از ارتفاع یا دیدن فضای بیرون باعث اضطراب شما می شود صندلی های کنار راهرو را انتخاب کنید. این صندلی ها علاوه بر کاهش دید شما نسبت به بیرون حس آزادی بیشتری نیز به شما می دهند و می توانید راحت تر جابه جا شوید. همچنین می توانید در زمان های مجاز در کابین قدم بزنید تا حس محبوس بودن را کاهش دهید.

با مهماندار هواپیما صحبت کنید

مهمانداران هواپیما با مسافران مضطرب آشنا هستند و می توانند منبع خوبی برای حمایت باشند. قبل یا در طول پرواز نگرانی خود را با یکی از مهمانداران در میان بگذارید. آن ها می توانند در مورد شرایط پرواز به شما اطمینان خاطر بدهند به شما کمک کنند تا آرام بمانید و در صورت نیاز شما را راهنمایی کنند.

قبل از پرواز کافئین و الکل نخورید

مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین مانند قهوه یا چای پررنگ می تواند سطح اضطراب شما را افزایش دهد و باعث بی قراری شود. الکل نیز ممکن است در ابتدا حس آرامش کاذبی ایجاد کند اما می تواند باعث کم آبی بدن شده و در نهایت اضطراب را تشدید کند. بهتر است قبل و در طول پرواز از آب آبمیوه های طبیعی یا چای های گیاهی آرام بخش استفاده کنید.

اعتماد به خلبان ها

خلبانان ساعات پروازی بسیار بالا و آموزش های تخصصی دیده اند تا در شرایط مختلف از جمله مواجهه با توربولانس ایمنی پرواز را تضمین کنند. آن ها متخصصانی هستند که زندگی شما در این سفر به مهارت و قضاوت آن ها سپرده شده است. یادآوری این موضوع و اعتماد به توانمندی و تجربه آن ها می تواند به کاهش حس عدم کنترل و ترس شما کمک کند.

اضطراب خود را پیش بینی کنید

اگر می دانید که معمولاً قبل یا در حین پرواز مضطرب می شوید برای آن آماده باشید. راهکارهایی که برای مقابله با اضطراب یاد گرفته اید را مرور کنید و وسایلی که به آرامش شما کمک می کنند (مانند هدفون برای گوش دادن به موسیقی کتاب یا وسیله سرگرمی) را همراه داشته باشید. آماده بودن به شما حس کنترل بیشتری می دهد.

از هر پرواز تجربه ای به دست آورید

مواجهه درمانی یا قرار گرفتن تدریجی در معرض عامل ترس یکی از مؤثرترین روش ها برای غلبه بر فوبیاهاست. هر پروازی که با موفقیت به پایان می رسانید تجربه ای مثبت برای شماست که به مرور زمان باورهای غلط و ترس های شما را تضعیف می کند. به جای اجتناب سعی کنید با استفاده از راهکارهای مختلف هر پرواز را فرصتی برای تمرین کنترل ترس خود ببینید.

مراجعه به متخصصین روانشناسی

اگر ترس از پرواز به قدری شدید است که زندگی شما را تحت تاثیر قرار داده و با راهکارهای فردی بهبود نمی یابد مراجعه به یک روانشناس یا روانپزشک می تواند بسیار مفید باشد. متخصصان می توانند با استفاده از روش های درمانی مانند درمان شناختی رفتاری (CBT) یا مواجهه درمانی به شما کمک کنند تا ریشه ترس خود را درک کرده و استراتژی های مؤثرتری برای غلبه بر آن بیاموزید.

استفاده از داروهای ضد اضطراب

در برخی موارد و تنها با تشخیص و تجویز پزشک استفاده کوتاه مدت از داروهای ضد اضطراب می تواند به کنترل علائم شدید ترس در حین پرواز کمک کند. این داروها معمولاً به عنوان راهکار مکمل در کنار روش های درمانی دیگر استفاده می شوند و مصرف خودسرانه آن ها توصیه نمی شود.

برای ترس از پرواز کودک چه باید کرد؟

ترس از پرواز در کودکان نیز شایع است و می تواند ناشی از ناآشنایی با محیط صداها و تکان های هواپیما باشد. برای کمک به کودک ابتدا با او در مورد پرواز صحبت کنید و به سوالاتش با زبانی ساده و اطمینان بخش پاسخ دهید. توضیح دهید که تکان ها طبیعی هستند و هواپیما بسیار ایمن است.

در طول پرواز کودک را سرگرم کنید؛ کتاب بخوانید بازی کنید یا اجازه دهید کارتون تماشا کند. در صورت لزوم از مهمانداران کمک بخواهید. آرامش شما به عنوان والدین به کودک نیز منتقل می شود پس سعی کنید خودتان خونسرد باشید. اگر ترس کودک بسیار شدید و پایدار است مشورت با متخصص اطفال یا روانشناس کودک می تواند مفید باشد.

آیا پرواز ایمن تر از سفر با ماشین است؟

بله آمارهای رسمی نشان می دهند که احتمال وقوع حوادث منجر به جراحت یا فوت در سفرهای جاده ای با خودرو به مراتب بیشتر از سفرهای هوایی با هواپیماهای تجاری است.

ترس از پرواز یا آویوفوبیا چیست؟

آویوفوبیا یا ترس از پرواز یک نوع فوبیا (ترس غیرمنطقی و شدید) است که فرد در مواجهه با موقعیت پرواز با هواپیما دچار اضطراب و ترس شدید می شود.

بهترین قرص ترس از هواپیما چیست؟

بهترین دارو برای ترس از هواپیما تنها توسط پزشک و بر اساس شرایط فرد تجویز می شود. استفاده از هرگونه داروی ضد اضطراب باید حتماً با نظر پزشک متخصص صورت گیرد.

آیا ترس از پرواز به درمان جدی پزشکی نیاز دارد؟

اگر ترس از پرواز به حدی شدید است که فعالیت های عادی یا شغلی شما را مختل کرده و با روش های خودیاری بهبود نمی یابد مراجعه به متخصصین روانشناسی یا روانپزشکی برای درمان جدی توصیه می شود.

آیا با استفاده از مدیتیشن می توانیم بر ترس از پرواز غلبه کنیم؟

بله تکنیک های آرامش بخشی مانند مدیتیشن و تنفس عمیق می توانند به کنترل اضطراب و کاهش علائم ترس در حین پرواز کمک کنند و بخشی از راهکارهای مقابله با این ترس محسوب می شوند.

لرزش در هواپیما تلاطم چقدر خطرناک است؟

لرزش یا تلاطم در هواپیما معمولاً خطرناک نیست. هواپیماها برای تحمل فشارهای بسیار بیشتر از آنچه در شدیدترین تلاطم ها وارد می شود طراحی شده اند و این پدیده بخشی طبیعی از پرواز است.

تلاطم یا تکان های هواپیما چه مفهومی دارد؟

تلاطم یا تکان های هواپیما به نوسانات و حرکات غیریکنواخت هواپیما در اثر تغییرات ناگهانی در جریان های هوایی و فشار اتمسفر اطلاق می شود که اغلب شبیه به عبور از دست انداز در جاده است.

آیا امکان سقوط هواپیماها به دلیل تکان های مداوم وجود دارد؟

خیر تکان های مداوم یا تلاطم باعث سقوط هواپیما نمی شود. هواپیماها به گونه ای مهندسی شده اند که ساختاری انعطاف پذیر و بسیار مقاوم در برابر نیروهای وارده در حین تلاطم داشته باشند.