حکم شرعی نداشتن رابطه زناشویی

این باور که نداشتن رابطه زناشویی برای مدتی طولانی باعث باطل شدن عقد نکاح و نامحرم شدن زن و شوهر می شود، یک اشتباه رایج و کاملاً بی اساس است. پیوند زناشویی با ترک رابطه جنسی، حتی برای سالیان متمادی، از بین نمی رود و این نوع جدایی تنها با راه های شرعی و قانونی مشخصی قابل انجام است. زندگی مشترک، سفری است پر از فراز و نشیب که گاهی اوقات چالش هایی عمیق، مانند دوری یا کم رنگ شدن روابط زناشویی، بر سر راه زوجین قرار می دهد. این موضوع، نه تنها می تواند احساسات و عواطف را تحت تأثیر قرار دهد، بلکه ابهامات شرعی و حقوقی زیادی را در ذهن ایجاد می کند.

زمانی که زن و شوهری به دلیل اختلاف، دوری، یا هر علت دیگری، از برقراری رابطه زناشویی باز می مانند، پرسش های بسیاری در ذهنشان شکل می گیرد. آیا این وضعیت، عقد نکاح را باطل می کند؟ حقوق و وظایف هر یک از طرفین چه می شود؟ آیا راهی برای حل این مشکلات وجود دارد؟ در این مقاله، با نگاهی عمیق و همه جانبه، به بررسی حکم شرعی و آثار حقوقی نداشتن رابطه زناشویی می پردازیم. از منظر فقه اسلامی و قانون مدنی ایران، پیامدهای این اتفاق را برای هر دو سوی رابطه، یعنی زن و مرد، واکاوی خواهیم کرد و در نهایت به ارائه راهکارهایی عملی برای عبور از این چالش ها خواهیم پرداخت.

ابطال عقد نکاح به دلیل نداشتن رابطه زناشویی – بررسی یک باور رایج

یکی از نگران کننده ترین باورهای غلطی که در جامعه رواج دارد، این است که اگر زوجین برای مدتی طولانی، به هر دلیلی، رابطه زناشویی نداشته باشند، عقد نکاحشان خودبه خود باطل می شود. تصور کنید زندگی ای که با عشق و امید آغاز شده، ناگهان به دلیل یک تصور نادرست، بر لبه نابودی قرار گیرد. اما واقعیت این است که این باور، پایه ای در فقه اسلامی و قوانین حقوقی ایران ندارد.

پاسخ صریح و قاطع: خیر، عقد باطل نمی شود

بسیار مهم است که بدانیم ترک رابطه زناشویی، حتی اگر برای سالیان دراز به طول انجامد، هرگز به صورت خودکار منجر به باطل شدن یا انفساخ عقد نکاح نمی شود. پیوند مقدس ازدواج، که با اراده طرفین و جاری شدن صیغه عقد بسته شده، آن قدر محکم و استوار است که تنها با اراده ای مشخص و از راه های قانونی و شرعی قابل گسستن است. این یعنی زن و شوهر، حتی در صورت عدم رابطه، همچنان محرم یکدیگر بوده و آثار زوجیت بر آنان مترتب است.

اسباب شرعی انحلال عقد نکاح

از دیدگاه شرع و قانون، راه های مشخصی برای پایان دادن به عقد نکاح وجود دارد که هر یک شرایط و ضوابط خاص خود را دارند. این اسباب عبارتند از:

• طلاق: که به اراده مرد یا با حکم دادگاه به درخواست زن صورت می گیرد.
• فسخ نکاح: در مواردی خاص که یکی از طرفین دارای عیوبی مانند جنون، خصاء، عنن و سایر موارد مندرج در قانون باشد، امکان فسخ وجود دارد.
• انفساخ عقد: این مورد نادر است و به معنای باطل شدن خودکار عقد به دلایلی مانند ارتداد یکی از زوجین یا لعان است.
• فوت: با فوت یکی از زوجین، عقد نکاح به طور طبیعی منحل می شود.
• بذل یا انقضای مدت: در ازدواج موقت، با بخشیدن مدت یا به پایان رسیدن آن، عقد خاتمه می یابد.

همان طور که مشاهده می شود، ترک رابطه زناشویی در هیچ یک از این دسته ها قرار نمی گیرد و بنابراین، نمی تواند به تنهایی موجب انحلال عقد نکاح شود.

دلیل فقهی عدم ابطال عقد با ترک زناشویی

فتاوای مراجع عظام تقلید، از جمله امام خمینی (ره) به صراحت بر این نکته تأکید دارند که ترک زناشویی، با وجود آنکه می تواند گناه و تضییع حق همسر باشد، به هیچ وجه خللی بر صحت عقد وارد نمی کند. به عنوان مثال، در مسئله طلاق غیابی، فقها به این نکته اشاره کرده اند که حتی اگر مرد برای سال ها غایب باشد و هیچ ارتباطی با همسرش نداشته باشد، عقد همچنان باقی است و زن تنها با مراجعه به حاکم شرع و اثبات شرایط خاص (مانند عسر و حرج) می تواند تقاضای طلاق کند. اگر ترک رابطه یا دوری طولانی مدت موجب باطل شدن عقد می شد، اصلاً نیازی به مفهوم طلاق غیابی و فرآیندهای پیچیده آن نبود.

پیوند زناشویی، که با اراده طرفین و جاری شدن صیغه عقد بسته شده، آن قدر محکم و استوار است که تنها با اراده ای مشخص و از راه های قانونی و شرعی قابل گسستن است و ترک رابطه زناشویی به تنهایی آن را باطل نمی کند.

ترک زناشویی از سوی مرد؛ احکام شرعی و آثار حقوقی

تصور کنید زنی که با هزار امید و آرزو وارد زندگی مشترک شده، با بی میلی و کناره گیری همسرش در روابط زناشویی مواجه شود. این وضعیت، می تواند دنیای او را دگرگون کند. از دیدگاه فقه و قانون، مرد در قبال همسرش وظایفی دارد که فراتر از تأمین مالی است و شامل تأمین نیازهای عاطفی و جسمی نیز می شود. ترک رابطه زناشویی از سوی مرد، هرچند عقد را باطل نمی کند، اما پیامدهای شرعی و حقوقی سنگینی برای او و زندگی مشترکشان به همراه دارد.

وظایف شرعی و حقوقی مرد در قبال همسر

پس از جاری شدن عقد نکاح، مرد وظیفه دارد با همسرش «حسن معاشرت» داشته باشد. این حسن معاشرت، تنها به رفتار نیکو و احترام متقابل خلاصه نمی شود، بلکه شامل تأمین نیازهای عاطفی و جسمی زن نیز می گردد. از منظر شرعی، مرد مکلف است که همسرش را از حق مشروع جنسی محروم نکند. فقه اسلامی، به نیازهای طبیعی و غریزی انسان توجه ویژه ای دارد و برآوردن این نیازها در چارچوب حلال را برای استحکام خانواده ضروری می داند. بنابراین، مردی که بدون عذر موجه، از همبستر شدن با همسرش خودداری می کند، در نگاه شرع، مرتکب تضییع حق و گناه شده و مسئولیت اخروی بر گردن او خواهد بود.

حقوق زن در صورت امتناع مرد از رابطه

هنگامی که مرد از انجام وظیفه زناشویی خود سرباز می زند، زن با مشکلات عدیده ای مواجه می شود که قانون و شرع، برای او راهکارهایی را پیش بینی کرده اند:

عسر و حرج زن و حق طلاق

شاید مهم ترین و کاربردی ترین حق زن در این شرایط، امکان تقاضای طلاق به دلیل «عسر و حرج» باشد. عسر و حرج، در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی، به معنای وضعیت دشوار و طاقت فرسایی است که ادامه زندگی مشترک را برای زن غیرممکن یا بسیار دشوار می سازد. ترک رابطه زناشویی توسط مرد برای مدت طولانی و بدون عذر موجه، یکی از مصادیق بارز عسر و حرج است. تصور کنید زنی که برای ماه ها یا سال ها از این نیاز طبیعی و عاطفی محروم بماند، چه رنج و مشقتی را تحمل می کند. دادگاه با اثبات این شرایط، می تواند حکم طلاق را صادر کند. زن برای اثبات عسر و حرج می تواند به شهادت شهود، نظریه پزشک قانونی و گزارش مشاور خانواده استناد کند.

وضعیت نفقه زن

یکی از سؤالات رایج این است که آیا اگر مرد با همسرش همبستر نشود، باز هم باید نفقه او را بپردازد؟ پاسخ قاطع این است که بله. نفقه، حق مسلم زن است و مرد حتی در صورت امتناع از رابطه زناشویی، نمی تواند از پرداخت آن شانه خالی کند. نفقه، با تمکین عام زن (تبعیت از زندگی مشترک و سکونت در منزل همسر) مرتبط است و تا زمانی که زن تمکین عام داشته باشد و عذر موجهی برای عدم تمکین خاص (رابطه جنسی) از سوی خودش نیز وجود نداشته باشد، حق نفقه او پابرجاست. مردی که از پرداخت نفقه خودداری کند، علاوه بر مسئولیت حقوقی، ممکن است با شکایت کیفری ترک انفاق نیز مواجه شود.

فسخ نکاح به دلیل ناتوانی جنسی مرد (عنن)

گاهی اوقات، ترک رابطه زناشویی از سوی مرد، نه از روی عمد، بلکه به دلیل ناتوانی جنسی یا «عنن» است. عنن، به معنای عدم توانایی مرد در برقراری رابطه جنسی است. اگر این ناتوانی از ابتدای عقد وجود داشته و زن از آن بی خبر بوده باشد، می تواند به استناد آن، درخواست فسخ نکاح کند. این حق فسخ، با ترک عمدی رابطه تفاوت دارد؛ زیرا در فسخ نکاح، هدف رفع عیبی است که اساس عقد را تحت تأثیر قرار داده است. اما اگر عنن پس از عقد ایجاد شود یا زن در زمان عقد از آن آگاه بوده، راهکار طلاق به دلیل عسر و حرج خواهد بود.

ترک زناشویی از سوی زن؛ احکام شرعی و آثار حقوقی

همان طور که مرد در زندگی مشترک وظایفی دارد، زن نیز مکلف به رعایت برخی تعهدات است که از جمله آن ها، «تمکین خاص» محسوب می شود. تمکین خاص به معنای برقراری رابطه زناشویی با همسر است. اگر زنی بدون عذر موجه، از انجام این وظیفه خودداری کند، آثار شرعی و حقوقی متعددی در انتظار او خواهد بود. این وضعیت، که در فقه و قانون به آن نشوز گفته می شود، می تواند تعادل زندگی مشترک را بر هم زند و حقوق مرد را تحت تأثیر قرار دهد.

وظایف زن در قبال همسر و مفهوم تمکین خاص

با جاری شدن عقد نکاح، زن در قبال شوهرش وظیفه تمکین خاص را پیدا می کند. البته این به معنای نادیده گرفتن حقوق و سلامت زن نیست. زن در مواردی مانند ایام حیض و نفاس، بیماری های جسمی یا روانی، ضرر جانی یا شرافتی، و همچنین در صورت وجود شرط ضمن عقد مبنی بر عدم الزام به تمکین در موارد خاص، می تواند از تمکین خاص امتناع کند. اما در نبود این عذرها، خودداری از رابطه زناشویی، نشانه عدم تمکین خاص است و می تواند تبعاتی در پی داشته باشد. شرع مقدس اسلام، بر رعایت حقوق متقابل زوجین و پاسخگویی به نیازهای مشروع یکدیگر تأکید فراوان دارد تا بنیان خانواده مستحکم بماند.

پیامدهای نشوز زن و سقوط حق نفقه

مهم ترین پیامد حقوقی ترک زناشویی از سوی زن، عنوان ناشزه و به دنبال آن، سقوط حق نفقه است. طبق ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی، اگر زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود. این یعنی مرد در صورت اثبات نشوز زن، دیگر ملزم به پرداخت نفقه ماهانه به او نیست. البته اثبات نشوز، یک فرآیند قانونی است که با ارسال اظهارنامه، طرح دادخواست الزام به تمکین و در نهایت صدور رأی قطعی از سوی دادگاه انجام می شود. این فرآیند به این منظور است که از هرگونه سوءاستفاده جلوگیری شود و حق زن نیز ضایع نگردد.

حق مرد برای ازدواج مجدد

یکی دیگر از پیامدهای جدی نشوز زن، ایجاد حقی برای مرد جهت ازدواج مجدد است. در صورتی که زن از تمکین خاص خودداری کند و این موضوع در دادگاه اثبات شود، مرد می تواند با استناد به ماده ۱۶ قانون حمایت خانواده، بدون نیاز به رضایت همسر اول، از دادگاه اجازه ازدواج دوم را دریافت کند. این حق، ابزاری قانونی است برای مردانی که به دلیل عدم تمکین همسر اول، در عسر و حرج قرار می گیرند و نیازهای مشروعشان برآورده نمی شود. در چنین شرایطی، زن ناشزه نه تنها نمی تواند مانع ازدواج مجدد همسرش شود، بلکه امکان طلاق یک طرفه نیز برای او وجود نخواهد داشت.

وضعیت مهریه و اجرت المثل در صورت نشوز

در خصوص مهریه و اجرت المثل، وضعیت کمی متفاوت است. با وجود اینکه زن ناشزه ممکن است حق نفقه خود را از دست بدهد، اما این امر تأثیری بر حق دریافت مهریه یا اجرت المثل ایام زندگی مشترک ندارد. مهریه، به محض جاری شدن عقد نکاح، به ملکیت زن در می آید و اجرت المثل نیز در صورت کار در خانه همسر بدون قصد تبرع (مجانی بودن)، به او تعلق می گیرد و هیچ یک از این دو، با تمکین زن مرتبط نیستند. بنابراین، زنی که ناشزه تلقی می شود، همچنان می تواند برای مطالبه مهریه خود اقدام قانونی کند.

زنی که بدون عذر موجه از تمکین خاص خودداری کند، ناشزه محسوب شده و حق نفقه خود را از دست می دهد، اما مهریه و اجرت المثل او پابرجاست.

موارد استثناء و عذرهای موجه برای ترک رابطه زناشویی

زندگی مشترک، تنها مجموعه ای از بایدها و نبایدها نیست، بلکه دریایی از تفاهم، درک و همدلی است. در این مسیر، گاهی اوقات شرایطی پیش می آید که یکی از زوجین، به دلایلی موجه، توانایی یا اجازه برقراری رابطه زناشویی را ندارد. این عذرها، از دیدگاه شرع و قانون پذیرفته شده و موجب تضییع حق همسر یا نشوز نمی گردند. شناخت این موارد برای حفظ آرامش و عدالت در زندگی مشترک ضروری است.

عذرهای موجه از سوی زن

زن می تواند در شرایط خاصی از انجام رابطه زناشویی امتناع کند که مهم ترین آن ها عبارتند از:

• عذرهای شرعی: مانند ایام حیض و نفاس. در این دوران، برقراری رابطه زناشویی از نظر شرعی حرام است و زن می تواند بدون هیچ گونه مشکلی از آن خودداری کند.
• بیماری جسمی یا روانی: اگر برقراری رابطه برای زن مضر باشد، مثلاً در صورت ابتلا به بیماری های خاص یا دوران نقاهت، یا زمانی که از نظر روانی آمادگی ندارد، می تواند از آن امتناع کند. این موضوع معمولاً با تأیید پزشک معتمد پذیرفته می شود.
• ضرر جانی یا شرافتی: اگر زن احساس کند برقراری رابطه برای او ضرر جانی یا شرافتی به همراه دارد (مانند ترس از انتقال بیماری)، می تواند از آن امتناع کند.
• شرط ضمن عقد: اگر زن در زمان عقد، شرطی را مبنی بر عدم الزام به تمکین در موارد خاص (مانند ادامه تحصیل یا شغل) قید کرده باشد و این شرط مورد قبول مرد قرار گرفته باشد، می تواند به آن استناد کند.
• عدم تأمین مسکن مستقل: در صورتی که مرد، مسکن مستقل و مناسبی برای همسرش فراهم نکرده باشد، زن می تواند تا فراهم شدن آن، از تمکین خودداری کند.

عذرهای موجه از سوی مرد

مرد نیز ممکن است در شرایطی نتواند یا نباید رابطه زناشویی برقرار کند که شامل موارد زیر است:

• بیماری جسمی یا جنسی: ناتوانی جنسی موقت یا دائم، یا بیماری های جسمی که برقراری رابطه را برای او مضر می سازد، از جمله عذرهای موجه است.
• محدودیت های شرعی: مانند ایام احرام در حج یا عمره.
• مسافرت های طولانی: اگر مرد برای مدت طولانی در مسافرت باشد، به طور طبیعی امکان برقراری رابطه وجود ندارد، هرچند که باید برای تأمین نیازهای همسرش (مثلاً فراهم آوردن امکان سفر او در صورت امکان) تلاش کند.

توصیه ها و راهکارهای عملی برای زوجین

در مواجهه با چالش نداشتن رابطه زناشویی، مهم ترین گام، نه قضاوت و سرزنش، بلکه درک و تلاش برای حل مشکل است. این موضوع می تواند ریشه های عمیقی در ارتباط زوجین داشته باشد و نیازمند رویکردی دلسوزانه و سازنده است.

اهمیت گفتگو و مشاوره در حل مشکلات

نخستین و مؤثرترین راهکار، گفتگوی صریح و همدلانه بین زن و شوهر است. بسیاری از سوءتفاهم ها و مشکلات، در سکوت و عدم ابراز احساسات ریشه دارند. زوجین باید فضایی امن و بدون قضاوت برای بیان نیازها، نگرانی ها و احساسات خود ایجاد کنند. در بسیاری از موارد، مراجعه به مشاور خانواده یا زوج درمانگر می تواند چراغ راهی باشد. یک مشاور حرفه ای می تواند به زوجین کمک کند تا ریشه های اصلی مشکل را شناسایی کرده، مهارت های ارتباطی خود را بهبود بخشند و راهکارهای عملی برای ترمیم رابطه زناشویی خود بیابند.

لزوم آگاهی از حقوق و تکالیف متقابل

آگاهی از حقوق و تکالیف شرعی و قانونی متقابل، نقش حیاتی در حفظ آرامش و عدالت در زندگی مشترک دارد. این آگاهی، می تواند از شکل گیری باورهای غلط جلوگیری کرده و به زوجین کمک کند تا در صورت لزوم، با دیدی بازتر و منطقی تر به سراغ راهکارهای قانونی بروند. در نهایت، اگر همه راه های مسالمت آمیز به نتیجه نرسید، مراجعه به مراجع قضایی آخرین راه حل خواهد بود. با این حال، حتی در این مرحله نیز، هدف اصلی باید حل مشکل به بهترین شکل ممکن و با کمترین آسیب برای همه طرفین، به ویژه فرزندان (در صورت وجود) باشد. حفظ کیان خانواده، تعهد و احترام متقابل، همیشه باید در صدر اولویت ها قرار گیرد.

جدول مقایسه ای جامع: آثار حقوقی و شرعی ترک رابطه زناشویی

موضوع	ترک زناشویی توسط مرد	ترک زناشویی توسط زن
ابطال عقد نکاح	خیر، عقد باطل نمی شود.	خیر، عقد باطل نمی شود.
وضعیت نفقه زن	نفقه زن پابرجاست و مرد موظف به پرداخت است.	نفقه زن ساقط می شود (در صورت اثبات نشوز و عدم عذر موجه).
حق مطالبه مهریه	پابرجاست (مرد موظف به پرداخت است).	پابرجاست (زن می تواند مهریه خود را مطالبه کند).
حق طلاق برای همسر مقابل	زن می تواند به دلیل عسر و حرج درخواست طلاق دهد.	مرد می تواند با شرایطی درخواست طلاق دهد.
امکان ازدواج مجدد (مرد)	ندارد، مگر با رضایت همسر یا اثبات عسر و حرج شدید و طولانی.	دارد، با اخذ مجوز از دادگاه به دلیل عدم تمکین خاص زن.
عنوان شرعی	تضییع حق همسر، مسئولیت اخروی.	نشوز، گناه، مسئولیت اخروی.
مراجعه به دادگاه	زن می تواند برای اثبات عسر و حرج و طلاق اقدام کند.	مرد می تواند برای اثبات نشوز، عدم پرداخت نفقه یا ازدواج مجدد اقدام کند.

سوالات متداول

اگر مرد سال ها با همسرش همبستر نشود، آیا زن می تواند طلاق بگیرد؟

بله، اگر مرد بدون عذر موجه سال ها از برقراری رابطه زناشویی خودداری کند، زن می تواند با استناد به ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی و اثبات «عسر و حرج» (شرایط سخت و غیرقابل تحمل)، از دادگاه تقاضای طلاق کند. ترک طولانی مدت رابطه جنسی از مصادیق بارز عسر و حرج محسوب می شود.

آیا بدون برقراری رابطه جنسی، عقد ازدواج باطل می شود؟

خیر، به هیچ عنوان. همان طور که در متن مقاله نیز به تفصیل توضیح داده شد، ترک رابطه زناشویی به تنهایی و به صورت خودکار، موجب ابطال یا انفساخ عقد نکاح نمی شود. عقد ازدواج پیوندی محکم است که تنها با اسباب شرعی و قانونی مشخصی مانند طلاق، فسخ یا فوت منحل می گردد.

ملاک اثبات عدم تمکین خاص زن چیست؟

اثبات عدم تمکین خاص زن (خودداری از رابطه زناشویی) معمولاً از طریق ارجاع به مشاوره خانواده، گزارش مشاوران، و در موارد شدیدتر، شهادت شهود یا حتی اظهارنامه قضایی صورت می گیرد. دادگاه پس از بررسی شواهد و دلایل، در صورت عدم وجود عذر موجه برای زن، رأی به نشوز او صادر می کند.

اگر زن ناشزه باشد، آیا همچنان می تواند مهریه خود را دریافت کند؟

بله. نشوز زن (به دلیل عدم تمکین خاص) تنها موجب سقوط حق نفقه او می شود و هیچ تأثیری بر حق دریافت مهریه ندارد. مهریه با جاری شدن عقد به ملکیت زن درمی آید و حتی اگر زن ناشزه باشد، می تواند آن را مطالبه کند.

حداکثر مدت زمان مجاز برای دوری زوجین از همبستری چقدر است؟

از نظر شرعی، برخی فقها حداقل هر چهار ماه یک بار را برای برقراری رابطه جنسی ضروری می دانند و مرد نمی تواند همسرش را بیش از این مدت از این حق محروم کند، مگر با رضایت زن یا وجود عذر شرعی. از نظر حقوقی، اگر این دوری منجر به عسر و حرج زن شود، ملاک مدت زمان مشخصی نیست و هر وضعیتی که ادامه زندگی را برای زن طاقت فرسا کند، می تواند مبنای تقاضای طلاق قرار گیرد.

آیا سردمزاجی یکی از زوجین می تواند منجر به حق طلاق شود؟

سردمزاجی به تنهایی و به صورت مستقیم منجر به حق طلاق نمی شود، اما اگر این وضعیت به حدی باشد که موجب عدم برقراری رابطه زناشویی برای مدت طولانی شود و برای طرف مقابل (چه زن و چه مرد) «عسر و حرج» ایجاد کند، می تواند مبنای تقاضای طلاق قرار گیرد. در این موارد، معمولاً به مشاوره و درمان نیز ارجاع داده می شود.

در چه شرایطی زن می تواند از برقراری رابطه زناشویی امتناع کند؟

زن در موارد عذر شرعی (مانند حیض و نفاس)، بیماری های جسمی یا روانی که رابطه برای او مضر باشد (با تأیید پزشک)، ضرر جانی یا شرافتی، و همچنین اگر شرطی مبنی بر عدم الزام به تمکین در موارد خاص ضمن عقد وجود داشته باشد، می تواند از برقراری رابطه زناشویی امتناع کند.

آیا مرد می تواند به دلیل عدم تمکین زن، نفقه نپردازد؟ (نحوه اثبات)

بله، در صورتی که زن بدون عذر موجه از تمکین خاص (رابطه زناشویی) خودداری کند، «ناشزه» محسوب شده و حق نفقه او ساقط می شود. مرد برای اثبات این موضوع باید از طریق دادگاه خانواده اقدام کند؛ معمولاً با ارسال اظهارنامه الزام به تمکین و سپس طرح دعوای عدم تمکین. پس از صدور رأی دادگاه مبنی بر نشوز زن، مرد مجاز به عدم پرداخت نفقه خواهد بود.

نتیجه گیری

همان طور که در این مقاله به تفصیل بررسی شد، نداشتن رابطه زناشویی، هرچند چالش برانگیز و گاه رنج آور باشد، هرگز به خودی خود موجب ابطال عقد نکاح نمی شود. پیوند ازدواج، حرمتی عمیق و جایگاهی والا دارد که تنها با شرایط و مراحل شرعی و قانونی مشخصی قابل انحلال است. پیامدهای ترک زناشویی، بسته به اینکه از سوی مرد یا زن صورت گیرد، متفاوت است؛ از سقوط حق نفقه برای زن ناشزه تا ایجاد حق طلاق به دلیل عسر و حرج برای زن مظلوم یا اجازه ازدواج مجدد برای مردی که همسرش تمکین نمی کند.

در نهایت، اهمیت آگاهی از حقوق و تکالیف متقابل در زندگی مشترک انکارناپذیر است. این آگاهی، نه تنها از بروز بسیاری از سوءتفاهم ها و باورهای غلط جلوگیری می کند، بلکه به زوجین کمک می کند تا در مواجهه با مشکلات، راهکارهای صحیح و سازنده ای را در پیش گیرند. تفاهم، همدلی و در صورت لزوم، مشاوره گرفتن از متخصصین، می تواند مسیر پر پیچ و خم زندگی زناشویی را هموارتر سازد و به حفظ کیان خانواده که بنیاد اصلی جامعه ماست، کمک شایانی کند.