چغازنبیل شهر شوش، قدیمی ترین پرستشگاه ایرانی

زیگورات چغازنبیل در نزدیکی شهر شوش، کهن ترین پرستشگاه شناخته شده در ایران است که تمدن ایلامی آن را بنا نهاد. این نیایشگاه با عظمت، نمادی از نبوغ معماری و باورهای عمیق دینی در ایران باستان محسوب می شود و به عنوان اولین اثر ایرانی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. سفر به این مکان، دروازه ای است به گذشته ای شکوهمند که هر بیننده ای را محو زیبایی و پیچیدگی های خود می کند.

زیگورات دوراونتاش، که امروزه آن را با نام چغازنبیل می شناسیم، یادگاری گرانبها از تمدن باشکوه ایلام است که در دل جلگه های خوزستان خودنمایی می کند. این بنا تنها یک سازه خشتی و آجری نیست؛ بلکه سند زنده ای از تاریخ، هنر، مهندسی و باورهای مردمان باستان ایران زمین است. هر بخش از این مجموعه عظیم، داستانی از هزاران سال پیش را روایت می کند که ذهن هر بیننده ای را به سوی عظمت آن دوران می کشاند. از شکوه معماری و تزئینات بی نظیر آن گرفته تا سیستم های پیچیده مهندسی آب و رصدخانه خورشیدی، چغازنبیل همواره مایه شگفتی بوده است.

چغازنبیل کجاست؟ رهنمای کامل دسترسی به قلب ایلام باستان

زیگورات چغازنبیل در جنوب غربی ایران، در استان خوزستان و در نزدیکی منطقه باستانی هفت تپه و شهر شوش واقع شده است. این بنا حدوداً ۳۵ کیلومتر از غرب شهر تاریخی شوشتر و ۴۰ کیلومتر از جنوب شرقی شهر باستانی شوش فاصله دارد و به دلیل قرار گرفتن در غرب رودخانه دز، در محدوده شهرستان شوش قرار می گیرد. این موقعیت، آن را در قلب یکی از غنی ترین مناطق تاریخی و فرهنگی ایران قرار داده است.

برای رسیدن به این گنجینه باستانی، چندین مسیر دسترسی وجود دارد که هر کدام چشم اندازها و تجربه های خاص خود را ارائه می دهند:

• از جاده شوش به اهواز: این مسیر از طریق یک راه انحرافی به سمت هفت تپه می رود و پس از آن به سمت چغازنبیل هدایت می شود. این یکی از پرکاربردترین مسیرها برای دسترسی به محوطه است.
• از جاده شوشتر به هفت تپه: این جاده که از کنار کشت و صنعت کارون می گذرد، نیز به چغازنبیل منتهی می شود. این مسیر به ویژه برای کسانی که از سمت شرق استان می آیند، مناسب است.

بهترین فصول سال برای بازدید از چغازنبیل، پاییز، زمستان و اوایل بهار است؛ زمانی که آب و هوای خوزستان معتدل و دلپذیر است. در فصول گرم سال، دمای هوا می تواند بسیار بالا باشد و بازدید را دشوار کند. برنامه ریزی برای یک سفر صبحگاهی یا عصرگاهی در این فصول گرم، می تواند تجربه دلپذیرتری را رقم بزند. همیشه توصیه می شود آب آشامیدنی، کلاه، عینک آفتابی و کرم ضد آفتاب همراه داشته باشید، زیرا محوطه باز و آفتاب گیر است.

ریشه های نام و تاریخچه: داستانی از خدایان، پادشاهان و ویرانی ها

نام گذاری و معناشناسی این پرستشگاه عظیم خود داستانی شنیدنی دارد و درک آن، به ما کمک می کند تا به عمق تاریخ این بنا سفر کنیم.

نام گذاری و معناشناسی چغازنبیل

• چغازنبیل: این واژه ترکیبی از زبان لری است که از دو بخش چغا به معنی تپه و زنبیل به معنی سبد تشکیل شده است. این نام گذاری از شکل ظاهری بنا پیش از کشف کامل آن گرفته شده، چرا که تپه ای بزرگ و سبدگونه از خاک و خشت را در این منطقه تصور می کردند.
• زیگورات دوراونتاش: نام ایلامی این پرستشگاه، دوراونتاش است که از ترکیب واژه دور به معنای مکان یا شهر و اونتاش که نام پادشاه بنیان گذار آن است، گرفته شده. بنابراین، دوراونتاش به معنی شهر اونتاش است.
• زیگورات: واژه زیگورات از ریشه اکدی زیقوراتو به معنای قله کوه، برآمدگی، مکان مرتفع یا سازه بلند می آید. این نام به خوبی کاربری این بناها را نشان می دهد که همواره به عنوان معابدی مرتفع برای ستایش خدایان ساخته می شدند.

سلسله مراتب ایلامی و بنیان گذار

زیگورات چغازنبیل در حدود ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد مسیح، در دوران پادشاهی ایلامی به نام اونتاش ناپیریشا ساخته شد. این پادشاه قدرتمند، انگیزه ساخت این پرستشگاه عظیم را در ستایش ایزد اینشوشیناک، خدای نگهبان شهر شوش و حامی پادشاهی ایلام، داشت. در باورهای ایلامی، خدایان متعددی پرستش می شدند و بناهای مرتفعی همچون زیگورات، پلی میان زمین و آسمان برای ارتباط با این خدایان محسوب می شدند.

سرنوشت و ویرانی

شکوه چغازنبیل اما برای همیشه پایدار نماند. در سال ۶۴۵ قبل از میلاد، سپاه آشور به فرماندهی آشوربانی پال، پادشاه مقتدر آشوری، به تمدن ایلام حمله کرد. شهر دوراونتاش و پرستشگاه چغازنبیل نیز در جریان این حملات وحشیانه، مورد یورش و ویرانی قرار گرفتند. کتیبه های آشوری به وضوح چگونگی این ویرانی را شرح می دهند که چگونه این بنای مقدس به تلی از خاک و ویرانه تبدیل شد و قرن ها زیر غبار زمان مدفون ماند.

کشف دوباره گنجینه باستانی: از نفت کاوی تا باستان شناسی

سرنوشت چغازنبیل پس از قرن ها فراموشی، با نشانه هایی از دل خاک دوباره به روی جهان گشوده شد.

نشانه های اولیه

داستان کشف چغازنبیل با زمین شناس نامی، ژاک دو مورگان، در سال ۱۸۹۰ میلادی آغاز می شود. او در گزارشی به وجود معادن نفت در ناحیه چغازنبیل اشاره کرد. حدود پنجاه سال بعد، در دهه ۱۹۳۰، مهندسان نفت که در این منطقه مشغول فعالیت بودند، به طور تصادفی آجری را کشف کردند که روی آن نوشته هایی با خط میخی ایلامی حک شده بود. این آجر به دست باستان شناسان در شوش رسید و جرقه ای شد برای کاوش های گسترده ای که در پی آمد.

کاوش های سازمان یافته

اولین کاوش های رسمی توسط براون، کارشناس نیوزلندی شرکت نفت ایران و انگلیس در سال ۱۹۳۶ انجام شد، اما نقطه عطف این اکتشافات، به براون و سپس رومن گیرشمن فرانسوی، باستان شناس برجسته، بازمی گردد. گیرشمن بین سال های ۱۹۵۳ تا ۱۹۶۳ میلادی، عملیات گسترده حفاری و خاکبرداری را در این منطقه رهبری کرد. پیش از خاکبرداری، چغازنبیل تنها یک تپه عظیم از گل و خشت بود که به شکل زنبیلی واژگون در دل دشت خودنمایی می کرد. تلاش های خستگی ناپذیر گیرشمن و تیمش، این بنای باشکوه را بار دیگر از زیر خاک بیرون کشید و جهانیان را با عظمت تمدن ایلام آشنا ساخت.

کشف چغازنبیل نه تنها اطلاعات ارزشمندی را درباره معماری و مذهب ایلامیان به جهان عرضه کرد، بلکه به تکمیل دانش جهانی درباره تمدن ایلام و تاریخ باستانی ایران کمک شایانی نمود. این بنا، پیش از کشف، به دلیل شباهت به یک سبد واژگون زیر خاک، چغازنبیل نام گرفته بود.

اسرار معماری چغازنبیل: نبوغ مهندسی تمدن ایلام

معماری چغازنبیل، اوج نبوغ مهندسی و هنری تمدن ایلام را به نمایش می گذارد. این سازه نه تنها به لحاظ ابعاد و ساختار، بلکه از نظر جزئیات فنی و تزئینات نیز شگفت انگیز است.

ساختار کلی شهر دوراونتاش

مجموعه شهر باستانی دوراونتاش، محوطه ای به طول و عرض تقریبی ۱۰۰۰ در ۱۳۰۰ متر را در بر می گرفته و از سه حصار خشتی تو در تو تشکیل شده است که هر یک کاربری خاص خود را داشته اند:

1. حصار اول (داخلی): در مرکز این حصار، زیگورات عظیم چغازنبیل قرار داشت که حریم مقدس یا تمنوس پیرامون آن را تشکیل می داد. این حصار، بنای چهارگوش زیگورات را با اضلاع ۱۰۵.۲۰ در ۱۰۵.۲۰ متر دربر گرفته بود.
2. حصار دوم (میانی): این حصار، شامل کاخ ها و معابد کوچکتر متعددی بود که به خدایان مختلف ایلامی اختصاص داشتند.
3. حصار سوم (خارجی): این بخش وسیع تر، کاخ های سلطنتی، آرامگاه های زیرزمینی و یکی از قدیمی ترین تصفیه خانه های آب جهان را در خود جای داده بود.

مشخصات معماری زیگورات

• ابعاد و طبقات: بلندی اولیه زیگورات ۵۲ متر و دارای ۵ طبقه بوده است. امروزه، ارتفاع آن به حدود ۲۵ متر و ۲.۵ طبقه از آن باقی مانده است. زیربنای زیگورات مربعی شکل با ابعاد ۱۰۵.۲۰ در ۱۰۵.۲۰ متر است.
• مصالح و تزئینات: ماده اصلی ساخت این بنا، خشت خام بوده که برای محافظت از فرسایش، با پوشش آجری محکم شده است. هزاران آجر کتیبه دار با خط میخی ایلامی، نام سازنده و هدف ساخت را بازگو می کنند. از جمله تزئینات به کار رفته، آجرهای لعاب دار، گل میخ های سفالی (که از قدیمی ترین کاشی های جهان به شمار می روند)، ملات قیر و اندودهای گچی است. دروازه های ورودی زمانی با تندیس های گاو نر لعاب کاری شده محافظت می شدند.
• کتیبه های میخی: روی بسیاری از آجرهای چغازنبیل، کتیبه هایی به خط میخی ایلامی به چشم می خورد که اطلاعات ارزشمندی درباره تاریخ و سازندگان این بنا به دست می دهند. یکی از مشهورترین کتیبه ها از زبان اونتاش گال است:
  

  من اونتاش گال، آجرهای طلایی را حکاکی کردم، من در اینجا این مأوا را برای خدایان گال و اینشوشیناک برپا کردم و این مکان مقدس را هدیه کردم، باشد که کارهای من که هدیه ای است برای خدایان گال و اینشوشیانک پذیرفته شود.

• تفاوت منحصر به فرد با زیگورات های بین النهرین: یکی از مهم ترین ویژگی های معماری چغازنبیل که آن را از زیگورات های بین النهرین متمایز می کند، نحوه ساخت طبقات آن است. در حالی که در بین النهرین، طبقات بالایی بر روی طبقه زیرین بنا می شدند، در چغازنبیل تمامی طبقات پنج گانه از سطح زمین به موازات یکدیگر بنیان گرفته اند و سپس بالا رفته اند. این شیوه ساخت، نشان دهنده تکنیک مهندسی پیشرفته و دیدگاهی متفاوت در معماری ایلامی است.
• فضاهای داخلی: برخلاف تصور اولیه، تمامی طبقات زیگورات توپر نبوده اند؛ طبقات اول و پنجم دارای فضاهای توخالی و اتاق مانند بوده اند که احتمالا برای انبارداری یا انجام مناسک خاصی استفاده می شدند.

شگفتی های مهندسی و نجومی: تصفیه خانه و رصدخانه چغازنبیل

چغازنبیل تنها یک معبد باشکوه نیست؛ بلکه کانون نوآوری های مهندسی و نجومی نیز بوده است که در زمان خود بی نظیر به شمار می رفتند.

تصفیه خانه آب باستانی

یکی از خیره کننده ترین دستاوردهای مهندسی در چغازنبیل، تصفیه خانه آب باستانی آن است که به عنوان یکی از قدیمی ترین تصفیه خانه های جهان شناخته می شود. این تصفیه خانه که در جبهه غربی معبد اصلی قرار داشت، از رود کرخه که در فاصله ۴۵ کیلومتری زیگورات قرار دارد، آب را تأمین می کرد. نکته جالب توجه اینجاست که رود دز تنها ۳ کیلومتر با معبد فاصله داشت، اما به دلیل اختلاف ارتفاع زیاد محوطه چغازنبیل با سطح رودخانه دز، امکان استفاده از آن وجود نداشت.

مهندسان ایلامی با نبوغ خود، با استفاده از سیستم ظروف مرتبط و حوضچه های ته نشینی بزرگ و کوچک، آب گل آلود کرخه را تصفیه می کردند. آب ابتدا وارد حوضچه های بزرگ می شد تا ذرات درشت ته نشین شوند و سپس از طریق تنبوشه های سفالی به حوضچه های کوچک تر و نهایی هدایت می شد تا آبی نسبتاً پاکیزه برای مصارف شهر و معبد فراهم شود. این سیستم، گواهی بر دانش عمیق ایلامیان در هیدرولیک و مدیریت آب است.

رصدخانه خورشیدی/ساعت آفتابی

در جبهه های شمال غربی و جنوب غربی زیگورات، دو سکوی مدور دیده می شود که باستان شناسان فرضیات متعددی را درباره کاربری آن ها مطرح کرده اند، از جمله قربانگاه، محل نصب مجسمه، و مهم تر از همه، رصدخانه خورشیدی یا تقویم آفتابی. شواهد متعددی، از جمله آجرهای هشت ضلعی با طرح خاص و کتیبه های منحصربه فرد، این فرضیه را تقویت می کنند.

این رصدخانه، احتمالا برای محاسبه گردش خورشید و سال شمار، و تشخیص آغاز فصول، اعتدالین بهاری و پاییزی، و انقلاب های تابستانی و زمستانی استفاده می شده است. تغییرات زاویه میان کناره های خورشید سنج ها با تغییرات زاویه طلوع خورشید در ابتدای هر فصل برابر است، که این خود شاهدی بر دقت بالای طراحی آن است. بر روی آجرهای کشف شده در این بخش، کتیبه هایی با این مضمون یافت شده است:

من اونتاش گال، پسر هومنانومنا، شاه انزان و شوش، بنای محترمی در اینجا ساختم؛ یک سیان کوک. در سال ها و روزهای پرشمار پادشاهی طولانی به دست آوردم. من یک شونشوایرپی برای خدای گال و اینشوشیناک (سیان کوک) بنا نهادم.

معنی دقیق سیان کوک و شونشوایرپی هنوز به طور کامل مشخص نشده، اما باستان شناسان معتقدند این واژه ها به احتمال زیاد به مفاهیم رصد گاه و رصدخانه اشاره دارند، که اهمیت دانش نجوم را در تمدن ایلام نشان می دهد.

معابد فرعی

در محوطه چغازنبیل، علاوه بر زیگورات اصلی، معابد فرعی دیگری نیز برای پرستش خدایان و الهه های ایلامی ساخته شده بودند. این معابد، که در حصار دوم و در نزدیکی زیگورات قرار داشتند، نشان دهنده گستردگی و تنوع باورهای دینی در این تمدن باستانی است. از جمله این معابد می توان به معابدی برای ایزدانی چون گال (خدای آتش)، ایشنی کراب و روهوراتیر اشاره کرد.

چغازنبیل در یونسکو: گنجینه ای جهانی در خطر

چغازنبیل، این نیایشگاه باشکوه، جایگاهی ویژه در میراث جهانی دارد، اما همواره با چالش ها و تهدیداتی نیز روبروست.

ثبت جهانی

زیگورات چغازنبیل در سال ۱۹۷۹ میلادی، به عنوان نخستین اثر تاریخی ایران، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. این اتفاق، نه تنها اهمیت این بنا را در سطح ملی و بین المللی برجسته ساخت، بلکه تعهد جهانی برای حفاظت از آن را نیز به دنبال داشت. این ثبت، چغازنبیل را در کنار بزرگترین آثار تاریخی جهان قرار داد و توجه جهانی را به سوی عظمت تمدن ایلامی جلب کرد.

معیارهای یونسکو

یونسکو برای ثبت آثار در فهرست میراث جهانی، معیارهای خاصی را در نظر می گیرد. چغازنبیل به دلیل برخورداری از معیارهای سوم و چهارم، واجد این افتخار شناخته شد:

• معیار سوم: نمونه ای برجسته از نوعی بنا یا مجموعه معماری یا فناوری یا منظره که نمایانگر مرحله یا مراحلی در سرگذشت انسان باشد. چغازنبیل به وضوح نبوغ معماری و مهندسی ایلامی را به نمایش می گذارد.
• معیار چهارم: نمونه ای برجسته از یک سکونتگاه سنتی بشری یا استفاده از زمین، که معرف یک یا چند فرهنگ است، به ویژه مواقعی که تحت تأثیر تغییرات برگشت ناپذیر شده است. شهر دوراونتاش و زیگورات آن، نمادی از شهرسازی و باورهای مذهبی تمدن ایلام است.

چالش ها و تهدیدات

با وجود اهمیت جهانی، چغازنبیل همواره با تهدیداتی جدی روبرو بوده است که حفظ آن را در هاله ای از ابهام قرار می دهد. این تهدیدات، نیازمند توجه فوری و اقدامات حفاظتی مؤثر هستند.

• فرسایش طبیعی: ماهیت خشتی-گلی بنای چغازنبیل، آن را در برابر عوامل جوی مانند باد، باران های سیل آسا و تغییرات دمایی بسیار آسیب پذیر می کند. سده ها مدفون ماندن زیر خاک، به حفظ نسبی آن کمک کرده بود، اما پس از خاکبرداری، این بنا در معرض فرسایش شدید قرار گرفته است. اگر اقدامات حفاظتی اصولی و فوری صورت نگیرد، این گنجینه باستانی ممکن است در دهه های آینده به تلی از گل تبدیل شود.
• فعالیت های انسانی: علاوه بر فرسایش طبیعی، فعالیت های انسانی نیز تهدیدی جدی برای چغازنبیل محسوب می شوند. اکتشافات نفتی که غالباً با لرزه نگاری همراه است، می تواند به زیربنای زیگورات آسیب برساند. همچنین، توسعه صنعتی در حریم درجه یک بنا، مانند احداث کارخانه قند در نزدیکی محوطه، نگرانی های جدی را در مورد آسیب های برگشت ناپذیر به این میراث جهانی ایجاد کرده است. لزوم نظارت و حفاظت شدیدتر بر حریم این بنا از اهمیت حیاتی برخوردار است.

جاذبه های گردشگری اطراف چغازنبیل: تکمیل تجربه سفر

بازدید از چغازنبیل، فرصتی بی نظیر برای کشف دیگر جاذبه های تاریخی و طبیعی استان خوزستان است. یک سفر به این منطقه می تواند تجربه ای جامع و به یادماندنی از تاریخ و فرهنگ ایران زمین را رقم بزند.

شهر تاریخی شوش

پایتخت باستانی ایلام، هخامنشیان و اشکانیان، شهر شوش، گنجینه ای از تاریخ و تمدن است. بازدید از آرامگاه دانیال نبی، قلعه شوش (شوش دانیال) و موزه شوش، تجربه ای عمیق از تاریخ باستان ایران را ارائه می دهد.

هفت تپه

این محوطه باستانی ایلامی که در نزدیکی چغازنبیل قرار دارد، شامل چندین تپه باستانی است که بقایای یک شهر مهم ایلامی را در خود جای داده است. بازدید از موزه و محوطه هفت تپه، اطلاعات ارزشمندی درباره تمدن ایلامی به دست می دهد.

سازه های آبی تاریخی شوشتر

شاهکار مهندسی آبی ایران، سازه های آبی شوشتر، مجموعه ای بی نظیر از پل ها، بندها، آسیاب ها، آبشارها، کانال ها و تونل های عظیم هدایت آب است که قدمت آن به دوران هخامنشی و ساسانی بازمی گردد. این مجموعه که به ثبت جهانی یونسکو نیز رسیده، نبوغ ایرانیان در استفاده از منابع آب را به نمایش می گذارد.

رودخانه دز

طبیعت بکر و زیبای رودخانه دز، فرصت هایی برای طبیعت گردی، قایق رانی، پیاده روی و پیک نیک فراهم می کند. این رودخانه، با چشم اندازهای دلنشین خود، محلی عالی برای استراحت و لذت بردن از زیبایی های طبیعی خوزستان است.

راهنمای بازدید: برنامه ریزی برای سفری به یادماندنی

برای تجربه سفری دلپذیر و آگاهانه به چغازنبیل، برنامه ریزی دقیق و دانستن نکات کاربردی ضروری است.

ساعت بازدید و قیمت بلیط

ساعت بازدید از محوطه چغازنبیل در نیمه اول سال (بهار و تابستان) معمولاً از ۸:۳۰ صبح تا ۱۹:۳۰ عصر و در نیمه دوم سال (پاییز و زمستان) از ۸:۳۰ صبح تا ۱۷:۰۰ عصر است. برای اطلاع از دقیق ترین و به روزترین اطلاعات، همواره توصیه می شود پیش از سفر، با مدیریت مجموعه تماس حاصل فرمایید. قیمت بلیط برای گردشگران داخلی و خارجی متفاوت است و متناسب با مصوبات هر سال تعیین می گردد.

اقامتگاه ها

برای اقامت در نزدیکی چغازنبیل، می توانید از اقامتگاه های بوم گردی و سنتی منطقه استفاده کنید که تجربه ای متفاوت از میهمان نوازی خوزستان را ارائه می دهند. برخی از اقامتگاه های محبوب در این منطقه عبارتند از:

• اقامتگاه بوم گردی احمد
• اقامتگاه بوم گردی ابوعلی
• اقامتگاه بوم گردی دورانتاش / اهورا دانیال
• اقامتگاه بوم گردی آوان

این اقامتگاه ها معمولاً در روستاهای اطراف قرار دارند و فضایی دلنشین و آرام برای استراحت پس از بازدید فراهم می کنند.

توصیه های ضروری برای بازدیدکنندگان

بازدید از چغازنبیل، به ویژه در فصول گرم سال، نیازمند رعایت نکاتی است تا سفر شما را راحت تر و لذت بخش تر کند:

• آب و محافظت در برابر آفتاب: حتماً آب آشامیدنی کافی، کلاه، عینک آفتابی و کرم ضد آفتاب همراه داشته باشید. محوطه چغازنبیل بسیار باز و آفتاب گیر است و سایه بان های طبیعی کمی دارد.
• پوشاک مناسب: برای پیاده روی در محوطه بزرگ زیگورات و اطراف آن، کفش های راحت و لباس های سبک و نخی بپوشید.
• غذا و بهداشت: در صورت امکان، از خوردن غذا در رستوران های بین راهی که ممکن است استانداردهای بهداشتی کافی را رعایت نکنند، بپرهیزید. بهتر است غذای سبک همراه داشته باشید. سرویس بهداشتی در محوطه چغازنبیل وجود دارد.
• پمپ بنزین: نزدیک ترین پمپ بنزین به چغازنبیل در شهر شوش قرار دارد، بنابراین پیش از حرکت به سمت محوطه، از پر بودن باک بنزین خودروی خود اطمینان حاصل کنید.
• آمادگی برای پیاده روی: برای بازدید کامل از تمام بخش های مجموعه، باید برای پیاده روی طولانی آماده باشید.

نتیجه گیری: نگاهی به آینده یک گذشته پرافتخار

زیگورات چغازنبیل، این پرستشگاه باشکوه ایلامی، نه تنها گواهی بر عظمت و خلاقیت تمدن دیرینه ایران است، بلکه یک گنجینه ملی و میراث جهانی به شمار می آید. هر آجر، هر کتیبه و هر گوشه از این بنا، داستانی از هزاران سال پیش را روایت می کند؛ داستانی از ایزدی قدرتمند، پادشاهی با اراده و مردمی با نبوغ بی نظیر در معماری و مهندسی. این بنا، پنجره ای است به گذشته ای که ریشه های هویت فرهنگی ما را تشکیل می دهد و نشان می دهد که سرزمین ایران، از دیرباز مهد تمدن های درخشان بوده است.

حفظ و پاسداشت چغازنبیل برای نسل های آینده، وظیفه مشترک ماست. سفر به این مکان مقدس، فراتر از یک بازدید ساده است؛ این یک دعوت است به تجربه مستقیم عظمت تاریخ و غرق شدن در شکوه تمدن ایلامی. چغازنبیل شوش، همچنان استوار و سربلند، منتظر است تا داستان های ناگفته اش را برای هر بازدیدکننده ای روایت کند و حس کنجکاوی و احترام به تاریخ را در دل ها زنده نگه دارد.