امام رضا(ع) نزد اهل سنت

مولیکس/اصفهان مهاجرت امام رضا (ع) و گفت وگوهایشان با اهل سنت که موجب آشنایی و صمیمیت می شد، جایگاه این امام را نزد اهل سنت بسیار ویژه کرده است، البته پذیرش ولایتعهدی خلیفۀ عباسی توسط امام رضا(ع) به عنوان یکی از بزرگان تشیع و نوادگان پیامبر(ص) نیز نزد اهل سنت اهمیت ویژه ای دارد.

در همین راستا نظرات برخی از بزرگان، عالمان، شعرا و ادبای اهل سنت در مورد امام رضا(ع) را که در تاریخ ثبت شده است، ذکر می کنیم. این نکته را نباید از نظر دور داشت که تاریخ مدح اهل بیت همواره زیر تیغ سانسور خلفا و سلاطین زمان بوده است.

در منابع متعددی آمده است که روزی به ابونُواس اهوازی، شاعر شهیر عرب اهل سنت، گفتند که «چرا در مورد امام رضا(ع) شعری نسُروده ای؟» و او پاسخ داد: «موقعیت من در حدی نیست که دربارهٔ ایشان شعری بسرایم» و سپس این ابیات را در مدح حضرت رضا(ع) سرود:

«قیل لی: انت اوحد الناس طرّا / فی فنون من الکلام النبیه

لک من جوهر الکلام بدیع / فی المعانی و فی الکلام البدیه

فعلی ما ترکت مدح ابن موسی / و الخصال الّتی تجمعن فیه

قلت: لا اهتدی لمدح امام / کان جبریل خادما لابیه »

در ترجمهٔ فارسی این ابیات آمده است که «به من گفتند که تو در میان تمام مردم در فن سخنوری و نکته سنجی یگانه ای/ جوهر گفتار اصیل در معانی و کلام داری / کسی که سخنان تو را درک کند، بهره های وافر به او عطا می شود / به من گفتند که پس چرا مدح امام را ترک کردی؟ من پاسخ دادم که من راهی ندارم برای مدح امامی که جبرییل خادم پدرش بود»

او این سرودۀ خود را نزد امام رضا(ع) خواند.. حسن ابن جهم می گوید از امام رضا(ع) شنیدم که فرمودند: «هر کسی دربارهٔ ما شعری بسراید و ما را در آن مدح و ستایش کند خداوند شهری که گسترده تر از هفت شهر دنیاست در بهشت برایش فراهم می سازد که آن را تمام فرشتگان مقرب و پیامبران مرسل زیارت خواهند کرد.» توجه داشته باشید که شعر و ادبیات مهم ترین ابزار رسانه ای و ارتباطی دوران ماقبل مدرن بوده است.

در جلد چهارم «تاریخ ابن خلدون» نیز این عالم اهل سنت و اولین جامعه شناس مشرق زمین، در مورد امام رضا(ع) آورده است که «او در میان بنی هاشم، دارای مرتبه ای عظیم بود.»

شمس الدین ذهبی، محدث و تاریخ نگار مسلمان و سیره نویس اهل سنت در سدهٔ هشتم در کتاب «سیر اعلام النبلاء» امام رضا(ع) را شایستۀ خلافت دانسته است و در کتاب «تاریخ الاسلام» در مورد امام رضا(ع) گفته است: «او آقای بنی هاشم زمان خود بود و با عظمت ترین و با فضیلت ترین آن ها به شمار می رفت.»

ابن روزبهان خنجی، ایرانی الاصل ساکن شیراز که با دربار عثمانی در تعامل بود، در کتاب «مهمان خانه بخارا» گفته است: «او [امام رضا(ع)] مظهر علوم نبوی و وارث صفات مصطفوی و امام بر حق و رهنمای مطلق و صاحب زمان امامت خود و ارث نبوت و حق استقامت خود بود.»

او در ادامه، در وصف علی ابن موسی الرضا سروده است: «هزار دفتر اگر در مناقبش گویند / هنوز ره به کمال علی نشاید برد»

برخی از اهل سنت نیز مانند عبدالرحمن جامی، و برخی دیگر نیز این معنی را چنین به نظم درآورده اند:

«امام علی نام عالی نسب / پناه عجم مقتدای عرب

 از و بود راضی جهان آفرین/ از آن رو رضا گشت او را لقب»

در کتاب «الکوکب الدریه» آمده است که مناوی شافعی، امام رضا(ع) را دارای شخصیتی والامرتبه، بلندآوازه و صاحب کرامات بسیار توصیف کرده است. همچنین ابوسعد سمعانی، حافظ، محدث، فقیه شافعی و ادیب قرن ششم هجری قمری نیز، در جلد 6 کتاب «الانساب»، گفته است: امام رضا(ع) اهل دانش و فضیلت بود و آن را با شرابت نسب جمع ساخته بود.

در مجموع باید گفت که بالغ بر 50 نفر از عالمان و نویسندگان اهل سنت در کتاب های خود به اجمال یا تفصیل، به شخصیت امام رضا(ع) پرداختند؛ به عنوان مثال ابن کثیر در کتاب «البدایه و النهایه»، محمد ابن جریر طبری در کتاب «تاریخ طبری»، ابوعلی بلعمی در کتاب «تاریخ نامه طبری» و مسعودی در کتاب «التنبیه و الاشراف»، برخی از آنان هستند.

منابع: کتاب پرسمان رضوی، جلد اول و مقالهٔ امام رضا به روایت اهل سنت

پایان خبر مولیکس