علت گزگز و سر شدن دست چپ و راست و پاها

علائم و نشانه‌های مختلف بی حسی + روش های درمان بی حس شدن انگشتان دست راست

باید به یاد داشت که بی حسی در دست‌ها همیشه نشانه یک مشکل خاص نیست. اما گاهی اوقات بی حس شدن دست راست یا مور مور شدن دست چپ می‌تواند نشانه یک مشکل پزشکی یا دارویی باشد. اگر مور مور شدن دست یا بدن ناشی از یک مشکل پزشکی باشد معمولا با علائم دیگری نیز همراه می‌شود. اگر نشانه‌ها و علائم زیر را دارید توجه کنید که چه زمان‌هایی اتفاق می افتد و چقدر طول می کشد:

• بی حسی دست از ارنج به پایین
• مور مور شدن بدن یا دست‌ها
• بی حس شدن دست راست یا دست چپ
• مور مور شدن انگشتان دست
• سر شدن نوک انگشتان دست
• گزگز دست راست یا دست چپ

در ادامه مقاله عوامل ایجاد چنین علائمی را بازگو کرده و نشانه‌های همراه با بی حسی دست و پاها را مورد بررسی قرار می‌دهیم اما برای بررسی دقیق‌تر علت اصلی باید به پزشک مراجعه کنید و علائم خود را توضیح دهید.

عوامل ایجاد بی حسی دست‌ها

1- سکته (stroke)

بی حسی در دست‌ها معمولا علامت یک وضعیت اورژانسی نیست اما در معدودی از موارد امکان دارد این وضعیت نشان دهنده سکته باشد. اگر هر یک از علائم زیر را همراه با آن تجربه می‌کنید، فورا با اورژانس تماس بگیرید:

• ضعف یا بی حسی ناگهانی در بازو یا پا به خصوص اگر فقط در یک طرف بدن باشد
• مشکلات تکلم و یا شناختن دیگران
• گیجی
• افتادگی صورت
• مشکل ناگهانی در بینایی یک یا هر دو چشم
• سرگیجه یا از دست دادن ناگهانی تعادل
• سردرد شدید ناگهانی

اگر هر یک از این علائم را نیز دارید، فورا با اورژانس تماس بگیرید یا از کسی بخواهید شما را به بیمارستان برساند. درمان فوری، خطر صدمات ماندگار سکته را کاهش می‌دهد.

2- کمبود ویتامین یا مواد معدنی

آیا کمبود ویتامین و بی حسی دست و پا در ارتباط با یکدیگر هستند؟ پاسخ کوتاه به این سوال مثبت است و بدانید که برای حفظ سلامت دستگاه عصبی نیاز به ویتامین ب 12 (B12) دارید. کمبود ویتامین می‌تواند منجر به بی حسی یا گزگز دست و پا شود. کمبود پتاسیم و منیزیم نیز می‌تواند منجر به بی حسی شود.

علائم دیگر کمبود ویتامین ب 12 عبارتند از:

• ضعف
• خستگی
• زردی پوست و چشم‌ها
• مشکل در راه رفتن و تعادل
• اشکال در درست فکر کردن و تمرکز
• توهم

3- عوارض جانبی برخی داروها

صدمه دیدن عصب‌ها ممکن است عارضه جانبی دارویی باشد که برای درمان سرطان، تشنج یا مشکلات دیگر مصرف می‌کنید. در این صورت پاها نیز ممکن است دچار بی حسی شوند. برخی از داروهایی که می‌توانند باعث ایجاد مور مور شدن دست و پا شوند عبارتند از:

• آنتی بیوتیک‌ها : از جمله مترانیدازول(metronidazole)، فلوروکینولون(fluoroquinolones) و نیتروفورانتوئین (nitrofurantoin)
• داروهای ضد سرطان: از جمله سیس پلاتین(cisplatin) و وین کریستین(vincristine)
• داروهای ضد تشنج :مثل فنیتوئین (phenytoin)
• داروهای قلب یا فشار خون

علائم دیگر صدمه دیدن عصب‌ها در نتیجه مصرف دارو عبارتند از:

• مور مور شدن
• احساس غیر طبیعی در دست ها
• ضعف

4- بیرون زدن دیسک گردن

دیسک‌ها بالشتک های نرم بین مهره ها هستند که استخوان‌های مهره‌ را از هم جدا می‌کنند و به عنوان محافظ و ضربه گیر آنها عمل می‌کنند. پارگی دیسک‌ها باعث می‌شود مواد نرم داخل آنها خارج شده و عصب را تحت فشار قرار دهد. به این وضعیت بیرون زدن دیسک، پارگی دیسک یا فتق دیسک می‌گویند. تحت فشار قرار گرفتن عصب مجاور دیسک بیرون زده باعث می‌شود عصب صدمه ببیند. نتیجه آن بی حسی در دست یا پا است.

5- بیماری رینود (Raynaud’s disease)

بیماری رینود یا پدیده رینود زمانی اتفاق می افتد که رگ‌های خونی باریک هستند. در نتیجه جریان خون کافی به محدوده انگشت‌های دست و پا نمی‌رسد. ضعف خون رسانی باعث می‌شود انگشت‌های دست و پا بی حس، سرد، رنگ پریده و بسیار دردناک شوند. این علائم معمولا زمانی دیده می‌شوند که فرد در معرض سرما یا استرس قرار می‌گیرد.

6- تونل کارپال (Carpal tunnel)

تونل کارپ مجرای باریکی است که از مرکز مچ دست عبور می‌کند. در مرکز این تونل عصب میانی قرار دارد. این عصب باعث وجود حس در انگشت‌ها از جمله انگشت شست، اشاره، میانی و بخشی از انگشت چهارم (انگشت حلقه) می‌شود.

بی حس شدن دست نشانه چیست؟

به طور کلی عوامل شایع بی حسی، گزگز یا مور مور شدن دست چپ و راست عبارتند از:

1- صدمه دیدن عصب های کف دست، بازو یا گردن.

2- بیرون زدن دیسک – که باعث تحت فشار قرار گرفتن عصبهای ستون فقرات میشود. دیسک بالشتک نرمی بین دو مهره ستون فقرات است که از ساییدگی آنها جلوگیری کرده و باعث انعطاف ستون فقرات میشود. اگر پارگی در دیواره دیسک به وجود بیاید، مواد نرم ژله ای مانند داخل آن بیرون زده و عصب مجاور را تحت فشار قرار میدهند. این وضعیت ممکن است علاوه بر بی حسی، باعث ضعف یا درد بازو یا پا نیز بشود.

3- اسپوندیلوز گردن – نوعی آرتروز است که بر دیسکهای گردن تاثیر میگذارد و در اثر ساییدگی استخوانهای ستون فقرات ایجاد میشود. بیشتر کسانی که اسپوندیلوز گردن دارند، علائمی ندارند اما برخی ممکن است دچار درد و سفتی در ناحیه گردن شوند. همچنین ضعف در بازو، کف دست یا پاها، سردرد، صدای ترکیدن حباب هنگام حرکت دادن گردن، کاهش تعادل، اسپاسم عضلات گردن یا شانه و کاهش کنترل مثانه و روده از جمله علائم این وضعیت هستند.

4- اپی کوندیلیت – (اپی کوندیلیت جانبی که بازوی تنیس بازان نیز نام دارد، در اثر حرکات تکراری دست مانند استفاده از راکت تنیس ایجاد میشود)

5- فیبرومیالژیا – وضعیتی است که باعث خستگی و میشود. گاهی اوقات فیبرومیالژیا با سندرم خستگی مزمن اشتباه گرفته میشود چون علائم آنها بسیار شبیه است. خستگی در فیبرومیالژیا ممکن است شدید باشد. درد در نقاط حساس مختلف در سرتاسر بدن ایجاد میشود. کسانی که فیبرومیالژیا دارند بی حسی و گز گز دست، پا و صورت را نیز ممکن است تجربه کنند. علائم دیگر آن عبارتند از افسردگی، مشکل در تمرکز، مشکلات خواب، سردرد، دل درد، یبوست و اسهال.

6- لوپوس – یک بیماری خود ایمنی است و در آن بدن به بافتها و اندامهای خود از جمله قلب، مفاصل، کلیه ها و ریه ها حمله میکند. علائم لوپوس ممکن است دوره ای باشد و بسته به این که کدام بخش بدن تحت تاثیر بیماری قرار گرفته است، علائم متفاوت است. فشار ناشی از التهاب باعث صدمه دیدن عصبها و بی حسی یا گزگز کف دست میشود. علائم دیگر عبارتند از ضایعات پوستی با الگوی پروانه ای در صورت، خستگی، سفتی، ورم یا درد مفصل، حساسیت به خورشید، سردی و کبودی انگشتها، نفس نفس زدن، سردرد، گیجی، سختی تمرکز و مشکلات بینایی.

7- تحت فشار قرار گرفتن عصب در اثر عفونت، تومور یا بزرگ شدن رگهای خونی

8- زونا – در کسانی ایجاد میشود که در گذشته دچار آبله مرغان شده اند و ویروس آن به صورت خاموش در بدنشان باقی مانده تا این که ضایعه ای به نام زونا ایجاد میکند. زونا بر عصبها تاثیر میگذارد و باعث احساس سوزش، درد، گزگز یا مورمور و خارش و همچنین تاول میشود.

9- عفونت هرپس

10- سندرم تونل کارپال – (وضعیت شایعی که در آن بر عصبهای مچ دست فشار وارد می آید. این اغلب در کسانی اتفاق می افتد که از مچ دست خود برای کار زیاد استفاده میکنند مانند کسانی که تایپیست هستند.

11- گرفتگی عروق – که باعث میشود خون رسانی خوبی به دست انجام نشود.

12- گردش خون ضعیف ناشی از دیابت – در بیماران دیابت، بدن در جذب قند (گلوکز) از جریان خون مشکل دارد در نتیجه قند زیادی در خون جمع میشود. بالا بودن قند خون به مدت طولانی باعث صدمه دیدن عصبها میشود که به آن نوروپاتی دیابتی میگویند.

13- مشکلات دستگاه عصبی یا مغز – مانند سندرم گیلن- باره، سندرمهای پارانئوپلازی دستگاه عصبی، نوروپاتی محیطی، جراحت طناب نخاعی

14- سکته مغزی – ( بی حسی در دستها معمولا وضعیتی اورژانسی نیست اما در موارد نادر میتوان نشان دهنده سکته مغزی باشد. در صورتی که علاوه بر بی حسی دست، علائم دیگری مانند ضعف ناگهانی بازو یا پا به خصوص در صورتی که در یک طرف بدن باشد، مشکل در تکلم، گیجی، افتادگی صورت، مشکل بینایی ناگهانی در یک یا هر دو چشم، سرگیجه ناگهانی یا از دست دادن تعادل و سردرد شدید ناگهانی را تجربه میکنید فورا با اورژانس تماس بگیرید.

15- حمله میگرن – میگرن باعث بی حسی در دستها میشود. اگر علاوه بر سردرد میگرن دچار بی حسی دست شده اید احتمالا علت آن میگرن است. با این حال برای چنین وضعیتی باید به پزشک مراجعه کنید چون ممکن است علت آن مشکلات جدی تری باشد.

16- کم کاری تیروئید – غده تیروئید در گردن قرار دارد و هورمونهایی تولید میکند که به تنظیم متابولیسم بدن کمک میکند. کم کاری تیروئید به وضعیتی میگویند که در آن تیروئید خیلی کم هورمون تولید میکند. این وضعیت اگر درمان نشود باعث صدمه دیدن عصبهایی میشود که مسئول حس در دست و پا هستند. به این وضعیت نوروپاتی محیطی میگویند که یکی از علائمی آن بی حسی و ضعف یا گزگز کف دست و پا است.

17- سندرم رینود – که به دلیل تنگی رگهای خونی، باعث اسپاسم عروق و در نتیجه کاهش خون رسانی به دست ها میشود. کمبود خون رسانی به کف دست و انگشتها باعث بی حسی، سردی، رنگ پریدگی و درد میشود. این علائم معمولا زمانی بروز میکند که در معرض سرما یا استرس قرار گرفته اید.

18- گزیدگی حشرات یا حیوانات

19- عارضه جانبی برخی داروها – مانند داروهایی که برای درمان سرطان یا ایدز مصرف میشوند. همچنین داروهای آنتی بیوتیک مانند مترانیدازول، نیتروفورانتوئین، داروهای ضد صرع و داروهای فشار خون نیز ممکن است چنین علائمی ایجاد نمایند.

20- کمبود ویتامین ب 12

21- کمبود ویتامین – نامناسب بودن مقدار کلسیم، پتاسیم، منیزیم یا سدیم (در اثر کمبود ویتامین یا مواد معدنی، علائم دیگری هم مانند ضعف، خستگی، رنگ پریدگی و موارد دیگر نیز ممکن است ایجاد شود)

22- مصرف زیاد الکل – (نوروپاتی الکلی)

23- آمیلوئیدوز – (تجمع پروتئینهای غیر طبیعی در اندامها)

24- بیماری ام اس MS – یا مالتیپل اسکلروز یک بیماری مربوط به دستگاه عصبی است که در آن بی حسی صورت، بدن یا دست و پا یکی از شایعترین نشانه ها محسوب میشود و جز اولین علائم ام اس است. بی حسی ممکن است خفیف و یا خیلی شدید باشد به طوری که در فعالیتهای روزمره تان تداخل ایجاد نماید.

25- سندرم شوگرن

26- واسکولیت

27- بیماریهای عفونی – مثل سیفیلیس و بیماری لایم

29- کیست گانگلیون – کیست هایی که زایده های پر شده با مایع هستند و در تاندونها یا مفاصل مچ یا کف دست ایجاد میشوند. کیست های گانگلیون ممکن است بیش از 2 سانتیمتر رشد کنند. اگر این کیست عصب مجاور را تحت فشار قرار دهد باعث بی حسی، درد و یا ضعف در کف دست میشود.

30- حالت بد موقع خواب – یکی از عوامل شایع بی حسی دست در خواب است. معمولا در این وضعیت از خواب بیدار میشوید در حالی که دستتان در حال بیدار شدن است. زمانی این اتفاق رخ میدهد که بر روی دست خوابیده اید یا در حالتی قرار داشته اید که بر یکی از عصبهای مرتبط با دست فشار وارد شده است. قطع گردش خون به صورت موقتی، باعث احساس بی حسی یا سوزن سوزن شدن در دست میشود. با تغییر حالت این علامت برطرف میشود.